Lobotomia: mroczna historia medycyny

lobotomia

W dziedzinie historii medycyny niewiele procedur wzbudziło tak dużo fascynacji i kontrowersji jak lobotomia. Ta skomplikowana interwencja chirurgiczna, która zdobyła popularność w połowie XX wieku, była zarówno określana jako przełomowe osiągnięcie, jak i potępiana jako ryzykowny zabieg z życiowymi konsekwencjami. W tym kompleksowym przewodniku zagłębimy się w świat lobotomii, eksplorując jej pochodzenie, techniki, implikacje etyczne oraz jej późniejszy upadek.

Pochodzenie Lobotomii

Aby zrozumieć fenomen lobotomii, musimy najpierw zrozumieć jej korzenie. Lobotomia, wywodząca się od greckich słów “lobos” (oznaczające “płat”) i “tomē” (oznaczające “cięcie”), została stworzona jako procedura neurochirurgiczna mająca na celu łagodzenie objawów chorób psychicznych. Technika ta, opracowana przez portugalskiego neurologa Egasa Moniza w latach 30. XX wieku, miała na celu odcięcie lub “zamieszanie” pewnych obwodów nerwowych w mózgu.

Egas Moniz

Procedura Lobotomii

Lobotomia Przodomózgowia

Jednym z najwcześniejszych i najczęściej wykonywanych rodzajów lobotomii była lobotomia przodomózgowia. Procedura ta polegała na wprowadzeniu cienkiego narzędzia, znanego jako leukotom, przez otwory w czaszce pacjenta. Leukotom służył do przerwania połączeń między kora przedczołową a resztą mózgu. To radykalne odcięcie miało na celu łagodzenie objawów choroby psychicznej poprzez zmianę reakcji emocjonalnych pacjenta.

Lobotomia Transorbitalna

W poszukiwaniu mniej inwazyjnej metody amerykański neurolog Walter Freeman wprowadził lobotomię transorbitalną. Znana również jako lobotomia “klin lodu”, procedura ta polegała na wprowadzeniu podobnego do szpikulca narzędzia przez oczodół, bez konieczności wiercenia w czaszce. Choć była mniej traumatyczna fizycznie, niosła ze sobą własny zestaw ryzyka i powikłań.

Znane przypadki lobotomii

Najbardziej znane przypadki lobotomii w historii to te, które wzbudziły szerokie zainteresowanie i kontrowersje ze względu na swoje okoliczności lub skutki. Oto kilka takich przypadków:

Rosemary Kennedy

Jednym z najbardziej znanych przypadków lobotomii była ta przeprowadzona na Rosemary Kennedy, siostrze Johna F. Kennedy’ego, w 1941 roku. Lobotomia miała na celu kontrolowanie jej “trudnego” zachowania, ale zakończyła się ona katastrofą, prowadząc do trwałego uszkodzenia mózgu i utraty zdolności do samodzielnej egzystencji.

rosemary kennedy lobotomia
Rosemary Kennedy

Howard Dully

Howard Dully był jednym z najmłodszych pacjentów poddanych lobotomii. W wieku 12 lat został poddany tej procedurze przez Waltera Freemana w 1960 roku, mimo braku wyraźnych wskazań medycznych. Lobotomia miała trwałe i negatywne skutki dla jego zdolności poznawczych i życia osobistego.

Frances Farmer

Frances Farmer była aktorką, która zyskała sławę w latach 30. i 40. XX wieku. Po konfliktach z władzami i okresach problemów psychicznych została poddana lobotomii w 1945 roku. To wydarzenie znacząco wpłynęło na jej życie i karierę.

Ellen Ionesco

Ellen Ionesco była francuską poetką, która również przeszła lobotomię. W jej przypadku procedura została przeprowadzona przez Egasa Moniza, twórcę lobotomii. Po lobotomii utraciła zdolność tworzenia poezji i prowadzenia normalnego życia.

Willowbrook State School

W latach 50. i 60. lobotomie były szeroko stosowane w instytucjach dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W Willowbrook State School na Long Island w Nowym Jorku przeprowadzano lobotomie na tysiącach dzieci, często bez zgody ich rodziców. Ta praktyka wywołała ogromne kontrowersje i doprowadziła do zmiany podejścia do opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi.

Dylemat Etyczny

Powszechne stosowanie lobotomii wywołało istotne kontrowersje etyczne. Krytycy argumentowali, że często przeprowadzano ją bez odpowiedniej zgody, zwłaszcza na bezbronnych pacjentach, takich jak starsi i osoby przebywające w instytucjach. Nieodwracalny charakter procedury, który czasami prowadził do zmian osobowości i zaburzeń poznawczych, dalej podsycał debatę etyczną.

Upadek Lobotomii

W miarę jak społeczność medyczna coraz bardziej zdawała sobie sprawę z kwestii etycznych i klinicznych związanych z lobotomią, jej popularność spadła. Pojawienie się leczenia farmakologicznego i psychoterapii oferowało mniej inwazyjne i skuteczniejsze alternatywy w leczeniu chorób psychicznych. W latach 50. i 60. XX wieku lobotomia straciła na znaczeniu.

Przeczytaj też: Właściwości oleju palmowego. Czy jest zdrowy?

Podsumowanie

Podsumowując, historia lobotomii to złożony i kontrowersyjny rozdział w historii medycyny. Choć kiedyś była określana jako przełomowe leczenie chorób psychicznych, jej kwestie etyczne i ograniczona skuteczność doprowadziły do jej upadku. Dziś lobotomia służy jako przestrogę, przypominając nam o znaczeniu rozważnych aspektów etycznych i opartych na dowodach praktyk w dziedzinie medycyny. Dziedzictwo lobotomii nadal kształtuje nasze rozumienie delikatnej równowagi między postępem medycznym a etyczną odpowiedzialnością w leczeniu chorób psychicznych.

W tej kategorii

paradoks bliźniąt
Ciekawostki

Paradoks bliźniąt – na czym polega?

Paradoks bliźniąt, będący jednym z najsłynniejszych eksperymentów myślowych związanych z teorią względności Alberta Einsteina, od lat intryguje zarówno fizyków, jak i laików. Ta niezwykła koncepcja, mimo swojego teoretycznego charakteru, budzi wiele pytań. Dotyczy nie tylko fundamentalnych zasad czasu i przestrzeni, ale również możliwości, które zdają się przekraczać nasze intuicyjne pojmowanie świata. Wyobraź sobie, że istnieją […]

Więcej
jez ciekawostki
Ciekawostki

Jeż – ciekawostki, o których możesz nie wiedzieć

Jeże to fascynujące stworzenia, które na co dzień ukrywają się w zaroślach, ale kiedy uda się je zobaczyć, wzbudzają sympatię swoją urokliwą posturą i charakterystycznymi kolcami. Są to zwierzęta, które w Polsce występują powszechnie, ale nadal wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak niezwykłe są ich zachowania i przystosowania. W tym artykule przyjrzymy się kilku […]

Więcej
pamięć złotej rybki
Ciekawostki

Jak długa jest pamięć złotej rybki?

Czy złote rybki mają rzeczywiście pamięć krótszą niż pamięć… złotej rybki? To pytanie zdaje się być zaprzeczeniem ogólnie przyjętej prawdy, że rybki mają pamięć krótkoterminową. Ale czy to rzeczywiście takie oczywiste? Okazuje się, że mit o krótkiej pamięci rybek może być niczym więcej niż zwykłą legendą, a badania naukowe rzucają nowe światło na tę kwestię. […]

Więcej